Việt Nam đã có thương hiệu gạo?

(Chinhphu.vn) - Gần đây, thông tin số lượng lô hàng gạo xuất đi Mỹ bị trả về tăng đột biến. Có thể, với nhiều người đây là tin không vui và cho rằng, chuyện này sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu gạo Việt Nam. Nhưng với những người trong ngành thì đây là hệ quả tất yếu.

Việt Nam đã có thương hiệu gạo?

Chống hàng giả cùng Tân Hoa Mai ngay hôm nay.

Việt Nam đã có thương hiệu gạo?

Theo một báo cáo của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), số lượng giống lúa được sử dụng ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) rất đa dạng và phong phú khi mỗi mùa vụ luôn có 180-200 giống lúa được nông dân chọn để gieo trồng.

Với số lượng giống lúa nhiều như vậy, kèm theo cách thu mua lúa gạo hiện nay ở ĐBSCL với nhiều tầng nấc khác nhau, từ các thương lái đến các doanh nghiệp, nhà máy xay xát trước khi đưa vào kho của các công ty lương thực. Trong quá trình này, hàng trăm giống lúa đã được trộn lẫn vào nhau. Và khi bán ra thị trường, chẳng ai biết trong 1 kg gạo có bao nhiêu giống lúa.

Vì thế, gạo xuất khẩu của Việt Nam chỉ có thể tính theo gạo 5%, 15% hay 25% tấm chứ ít khi có gạo thơm đặc sản như người Thái đang chào bán gạo Thai Hom Mali với giá trị 830 USD/tấn, cao hơn gần 2 lần gạo 5% tấm của Việt Nam.

Chính vì chưa có thương hiệu gạo và chưa chọn được những giống lúa nào để làm sản phẩm chủ lực nên trong thời gian qua, Bộ NN&PTNT và Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã tổ chức nhiều cuộc họp để bàn về việc xây dựng thương hiệu gạo. Đã có ít nhất 4 cuộc họp về vấn đề này trong thời gian gần đây, song mọi thứ vẫn chưa đi đến đâu. Và vẫn phải chờ những cuộc họp tiếp theo để nói tiếp câu chuyện thương hiệu gạo.

Hệ quả tất yếu

Như đã đề cập ở trên, trong nhiều năm qua, hầu hết doanh nghiệp xuất khẩu mua gạo từ thương lái rồi bán ra thị trường chứ ít có một chiến lược kiểu như xây dựng vùng nguyên liệu để làm ra những sản phẩm chất lượng. Thay vào đó, cứ đến vụ là mua từ nông dân rồi xuất khẩu. Đây là lý do gạo Việt Nam chỉ có thể bán cho những thị trường cấp thấp, và tại đó, dù không nói ra nhưng ai cũng biết đó là những nước không quá nghiêm ngặt trong vấn đề an toàn thực phẩm.

Số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn chủ yếu là các nước châu Á, hiện có xu hướng tăng dần từ hơn 59% năm 2010 lên gần 74,5% năm 2015. Trong đó, Trung Quốc chiếm khoảng 50% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam; còn các nước ASEAN như Philippines, Indonesia, Malaysia khoảng 24,5%, số còn lại là thị trường châu Phi.

Gần đây, một số doanh nghiệp nỗ lực tìm kiếm các đơn hàng từ Mỹ, một thị trường nổi tiếng khắt khe, song hàng bị trả về do không bảo đảm những tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm.

Mấy năm trước, để làm thương hiệu cho hạt gạo, Bộ NN&PTNT đưa ra mô hình cánh đồng mẫu lớn, trong đó yêu cầu doanh nghiệp muốn được xuất khẩu gạo phải xây dựng vùng nguyên liệu, tức là phải tham gia làm cánh đồng mẫu lớn. Tuy nhiên, trong nhiều cuộc họp, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo bằng cách này hay cách khác đã tìm những lời lẽ, lý do để từ chối không làm.

Do đó, gạo Việt Nam bị trả về khi xuất qua Mỹ là một hệ quả tất yếu của một nền sản xuất lúa gạo như hiện nay.

Muộn còn hơn không

Khác với Thái Lan, quốc gia diện tích trồng lúa lớn hơn 2 lần so với nước ta, lại không bị áp lực về an ninh lương thực do dân số chỉ bằng 2/3 của Việt Nam, nên mỗi năm một phần lớn diện tích trồng lúa của Thái Lan chỉ làm một vụ lúa và thường chọn giống lúa dài ngày.

Việc chọn giống lúa dài ngày sẽ làm cho chất lượng gạo tốt hơn, trong khi Việt Nam, trước áp lực an ninh lương thực, nên trong nhiều năm qua đã làm 3 vụ, vì thế thường chọn giống lúa ngắn ngày, năng suất cao. Đổi lại, chất lượng gạo không cao.

Theo Cục Trồng trọt, trong hơn 15 năm qua, năng suất lúa ở ĐBSCL, nơi cung cấp 90% lượng lúa xuất khẩu đã tăng đáng kể, từ 4,22 tấn/ha vào năm 2001 và nay ở mức trung bình 6,4 tấn/ha.

Tuy nhiên, đi liền với việc tăng năng suất, dịch bệnh trên cây lúa cũng bùng phát nhiều hơn. Số liệu thống kê của Cục Trồng trọt cho thấy, có những mùa vụ dịch bệnh diễn biến phức tạp, những bệnh như rầy nâu, bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá ở một số vùng chiếm tới 70-80% diện tích lúa bị nhiễm.

Tem chống giả VOID

In tem chống giả cho sản phẩm của bạn.

Và vì thế, chuyện nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không có sự kiểm soát là tất yếu như một cách để bảo vệ nồi cơm của mình. Đây là lý do gạo xuất sang Mỹ và bị trả về.

Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) cũng nhận thấy điều này, nên trong năm nay đã hơn một lần muốn xây dựng cánh đồng mẫu lớn để chủ động vùng nguyên liệu, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Trước đó, Vinafood 2 luôn đứng về phía "phản đối" cánh đồng mẫu lớn.

Bước đầu, Vinafood 2 sẽ làm việc với Bến Tre để xây dựng cánh đồng mẫu lớn mà mục tiêu là sản xuất gạo xuất khẩu sang Mỹ. Vinafood 2 đặt mục tiêu với việc có được cánh đồng mẫu lớn, đến năm 2020, Tổng Công ty này sẽ xuất được 100.000 tấn gạo vào Mỹ.

Việc các đơn hàng xuất gạo sang thị trường Mỹ bị trả về mặc dù không vui nhưng có lẽ nó đã giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hiểu tầm quan trọng của mô hình cánh đồng mẫu lớn mà trước đây họ đã từ chối tham gia.

Vũ Hạ

Sưu tầm bởi: Tân Hoa Mai

Nước mắm công nghiệp khác nước mắm truyền thống như thế nào?

Báo cáo thường niên năm 2015 của Masan Consumer cho thấy hai nhãn hiệu Chinsu và Nam Ngư của doanh nghiệp này đang nắm giữ 65% thị phần nước mắm. ​

Loại bỏ hàng giả cùng Tân Hoa Mai.

Nước mắm công nghiệp khác nước mắm truyền thống như thế nào?

Gia nhập thị trường từ năm 2006, sau rất nhiều doanh nghiệp gạo cội trong ngành, nhưng cái tên Masan nhanh chóng tạo dấu ấn mạnh mẽ với hai nhãn hiệu Chinsu và Nam Ngư. Thậm chí, theo một báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Epinion thực hiện năm 2014, nhắc đến nước mắmlà người tiêu dùng nghĩ đến Chinsu.

Nước mắm công nghiệp khuynh đảo thị trường

Masan không phải là doanh nghiệp đầu tiên gia nhập thị trường nước mắm công nghiệp. Từ năm 2002, Unilever đã chính thức tấn công vào thị trường nước mắm bằng việc khánh thành nhà máy sản xuất và đóng chai Quốc Dương, đặt tại thị trấn Dương Đông, Phú Quốc.

Thời điểm đó, nhà máy của Unilever được coi là nhà máy sản xuất và đóng chai nước mắm có quy mô lớn nhất tại đây, với công suất lên tới 6 triệu lít/năm, bằng 50% tổng công suất các nhà thùng tại Phú Quốc khi đó gộp lại. Với nhãn hiệu Knorr Phú Quốc, Unilever không giấu tham vọng đưa nhãn hiệu nước mắm này phủ khắp đất nước, đồng thời hướng tới xuất khẩu.

Mức độ đầu tư của Unilever thời điểm đó được bà Nguyễn Thị Tịnh, nguyên Chủ tịch Hội sản xuất nước mắm Phú Quốc, đánh giá là bài bản và hết sức cần thiết trong bối cảnh người tiêu dùng đang cần những sản phẩm đáp ứng chuẩn quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thế nhưng Unilever nhanh chóng hụt hơi. Nguyên nhân là doanh nghiệp định vị sản phẩm ở phân khúc cao cấp, với giá bán khó được tiếp nhận bởi đại đa số người tiêu dùng.

Giữa năm 2006, Masan chính thức gia nhập thị trường nước mắm với nhãn hiệu Chinsu. “Sinh sau đẻ muộn”, để xác lập được chỗ đứng, Masan không ngừng dội bom truyền thông và cho người tiêu dùng dùng thử sản phẩm miễn phí.

Thời điểm đó, không nhiều người tiêu dùng quan tâm đến độ đạm, lại giảm hứng thú với nước mắm truyền thống do mặn và đậm mùi. Doanh nghiệp này đã gia giảm độ đạm và mùi vị, biến nước mắm thành thứ nước chấm vừa miệng, có mùi nhẹ và dễ ăn hơn. Kết quả là họ thành công trong việc mang đến xu hướng tiêu dùng mới, được các bà nội trợ từ thành thị tới nông thôn đón nhận nhiệt tình.

Đặc biệt, với giá rẻ hơn nhiều so với nước mắm truyền thống (thời điểm đó chỉ 11.000-12.000 đồng/0,5 lít), chai nước mắm Chinsu và Nam Ngư của Masan nhanh chóng choán vị trí trong gian bếp của nhiều hộ gia đình.

Chỉ chưa tròn 1 năm sau đó, Masan qua mặt Unilever và các thương hiệunước mắm truyền thống khác, chiếm vị trí số 1 và trở thành người dẫn dắt xu hướng thị trường. Thời gian sau, Masan còn chế biến nhiều loạinước mắm pha chế sẵn và cũng nhanh chóng được đón nhận.

Cuộc sàng lọc nghiệt ngã

Nước mắm truyền thống thường phải mất gần cả năm ủ ròng, trong khinước mắm vốn được coi là “sáng pha chiều bán” của Masan liên tục tăng trưởng và chiếm thị phần, áp đảo quanh mức 70% nhiều năm sau đó. Đây cũng là ngành mang lại biên lợi nhuận gộp lên tới hơn 50% cho Masan.

Đại gia này đang sở hữu tới 90% tổng lợi nhuận chuỗi giá trị ngành nước mắm với 2 nhãn hiệu Chinsu và Nam Ngư. Theo Công ty chứng khóa ACB, doanh thu từ mảng nước mắm của Masan mỗi năm xấp xỉ 4.000-5.000 tỷ đồng.

Trong khi dung lượng thị trường có hạn, sự lớn mạnh của Masan đồng nghĩa việc co lại của hàng loạt thương hiệu khác. Trong cuộc cạnh tranh chật vật, nhiều thương hiệu đành rút khỏi cuộc chơi. Số khác buộc phải thay đổi và tìm ngách đi riêng, tránh chạm mặt Masan.

Năm 2010, Acecook cho ra đời nhãn hiệu nước mắm Đệ Nhất. Sản phẩm này cũng nhanh chóng chiếm sự chú ý của người tiêu dùng.

Theo nhận định của giới kinh doanh trong nghề, thời kỳ đầu thị phần của Đệ Nhất khoảng 3-5%, chỉ đứng sau Chinsu và Nam Ngư. Nhưng vài năm sau đó, hình ảnh chai nước nắm Đệ Nhất ngày càng vắng bóng.

Cuối năm 2013, Acecook chuyển giao thương hiệu này cho Công ty Nam Phương Việt Nam. Nước mắm Đệ Nhất đổi thành Đệ Nhất Barona, đánh dấu sự rút lui của Acecook khỏi thị trường.

Trong 1 diễn biến khác, giữa năm 2009, nước mắm Thuận Phát cũng chính thức về với tập đoàn ICP, minh chứng thêm cho cuộc đối đầu khó khăn của các doanh nghiệp truyền thống với gã khổng lồ Masan.

Trong khi đó, bằng việc thành lập Công ty cổ phần thực phẩm Hồng Phú năm 2009, đại gia ngành nhựa Ngọc Nghĩa chính thức gia nhập thị trường với 2 nhãn hiệu Kabin và Thái Long.

Đầu tư bài bản dây chuyền sản xuất hiện đại, với vốn đầu tư ban đầu lên tới 20,6 triệu USD và công suất 96 triệu lít nước mắm/năm, Ngọc Nghĩa tham vọng đưa nước chấm trở thành 1 trong 3 nhãn hàng lớn nhất vào năm 2013.

Tem chống giả SMS

Dán tem chống giả cho sản phẩm cao cấp của bạn.

Ông chủ Ngọc Nghĩa vẫn giữ niềm tin sắt đá rằng trong tương lai mảng này sẽ đóng góp doanh thu chủ đạo cho tập đoàn. Nhưng cuộc chơi hao tiền tốn của và không cân sức này đã để lại cho Ngọc Nghĩa khoản lỗ lũy kế 6 năm qua lên tới gần 1.000 tỷ đồng.

Khi mất chất đè nguyên chất

Áp lực quá lớn từ nước mắm công nghiệp đã khiến doanh nghiệp sản xuất nước mắm truyền thống như Liên Thành phải trở mình. Cũng trong năm 2009, Liên Thành xây dựng lại hệ thống phân phối, đồng thời thay đổi nhận diện thương hiệu.

Để chuyên tâm nghiên cứu và sản xuất, Liên Thành thuê Công ty Sao Việt xây dựng hệ thống phân phối riêng. Tuy nhiên, trước sức ép quá lớn từ các đối thủ có tiềm lực tài chính mạnh, sự kết hợp của Liên Thành và Sao Việt nhanh chóng đứt gánh.

Liên Thành cũng như nhiều thương hiệu nước mắm truyền thống khác như Hưng Thịnh, Thanh Hà, Hạnh Phúc… đành ngậm ngùi nhìn Masan lần lượt bóc luôn chút thị phần ít ỏi của mình. Không ít doanh nghiệp buộc phải thu hẹp sản xuất để bảo toàn sự tồn tại.

Bà Nguyễn Thị Tịnh cho hay từ 80 doanh nghiệp năm 2014, đến nay Hộinước mắm Phú Quốc chỉ còn 58 thành viên. Lý do là nguồn nguyên liệu ngày càng khan hiếm, trong khi cuộc cạnh tranh với nước mắm công nghiệp khó hơn, nên nhiều doanh nghiệp không thể trụ nổi.

Hà Yên

Sưu tầm bởi: Tân Hoa Mai

Chống hàng lậu dịp cuối năm

Càng gần đến thời điểm cuối năm, công tác chống hàng lậu, hàng giả, hàng nhái tại TP Hồ Chí Minh càng trở nên quyết liệt. Các cơ quan hữu quan vẫn ngày đêm theo dõi, giám sát và phát hiện hàng ngàn sản phẩm nhập lậu, xử phạt mạnh, đồng thời răn đe những kẻ có ý định kinh doanh không lành mạnh…

Chống hàng lậu dịp cuối năm

Vụ phát hiện kho hàng mỹ phẩm lậu lớn tại địa chỉ 30/1 (số cũ 32) đường Lê Văn Chí, phường Linh Trung, quận Thủ Đức, của Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP Hồ Chí Minh hồi trung tuần tháng 9 vừa qua được xem là một thành tích nổi bật trong “cuộc chiến” chống hàng lậu. Đội trưởng Đội 2A thuộc Chi cục QLTT thành phố Hồ Chí Minh Đinh Minh Tân cho biết: “Chúng tôi mất cả tháng trời để theo dõi, xác định đúng người, đúng tội. Sau khi đã có đầy đủ bằng chứng mới xin ý kiến cấp trên triển khai truy bắt...”.

Lượng hàng “khủng” với hơn 10.000 thùng (từ bốn đến sáu sản phẩm/thùng) xuất xứ từ Mỹ với đủ loại từ dầu gội đầu, lăn khử mùi, mỹ phẩm dưỡng da, kem đánh răng, nước giải khát, thực phẩm cho trẻ em... phần lớn đều cận hoặc đã hết hạn sử dụng. Theo một cán bộ QLTT, số hàng lậu này nếu đưa ra thị trường tiêu thụ, ước tính giá trị ít nhất cũng khoảng 10 tỷ đồng.

Trước đó một tháng, Cục Cảnh sát phòng, chống buôn lậu (C74B, Bộ Công an) phối hợp Công an quận 10 bất ngờ kiểm tra kho hàng tại bãi xe Trung Bảo 2, đường Hưng Long, quận 10, phát hiện hơn 400 máy lạnh, máy giặt, tủ lạnh, máy rửa chén... thuộc các thương hiệu nổi tiếng đã qua sử dụng, được chất đống trong nhà kho. Chủ kho hàng thừa nhận, mặc dù biết là hàng cấm nhập nhưng vẫn lấy về bán kiếm lời.

Theo nhận định của các cơ quan chức năng, những người buôn bán hàng nhập khẩu trái phép hoạt động ngày càng tinh vi. Trong đó, thủ đoạn phổ biến nhất là lợi dụng phân luồng hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại. Một số doanh nghiệp (DN) có tâm lý chủ quan, không coi trọng việc bảo mật chữ ký số, thường giao cho nhân viên làm thủ tục hải quan quản lý cho nên đã bị các đối tượng này lợi dụng để nhập lậu hàng hóa, chỉ đến khi cơ quan hải quan phát hiện thì mới biết sự việc.

Thời gian gần đây, còn có tình trạng một số DN sử dụng hình thức quá cảnh để buôn lậu, gian lận thương mại, lợi dụng sơ hở của cơ quan chức năng để tuồn hàng quá cảnh tiêu thụ trong thị trường nội địa. Khi nhập hàng về, những người buôn lậu phân nhỏ rồi mới đưa vào các kho trữ...

Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho biết, hoạt động xuất, nhập khẩu trên địa bàn tập trung tại 12 đơn vị hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu. Thành phố là địa phương có hoạt động kinh tế sôi động, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thông qua cả đường biển, đường hàng không. Trong đó, với tuyến sông Sài Gòn dài hơn 40 km có khoảng 179 hãng tàu hoạt động, mỗi năm có gần 10.000 chuyến tàu biển xuất, nhập cảnh. Tuyến hàng không với hơn 55 hãng đang khai thác với khoảng 200 chuyến bay xuất, nhập cảnh mỗi ngày... Vì vậy, hoạt động chống buôn lậu và gian lận thương mại luôn được Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh chú trọng.

Từ đầu năm đến nay, Cục Hải quan thành phố đã phát hiện và lập 947 biên bản vi phạm trong xuất, nhập khẩu, trong đó có 73 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; 26 vụ về ma túy, tiền chất ma túy, chất gây nghiện; 12 vụ vận chuyển trái phép vũ khí và hơn 100 vụ gian lận thương mại, trốn thuế. Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh Phạm Quốc Hùng cho biết thêm, hải quan thành phố đang triển khai nhiều giải pháp phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là với những loại hàng hóa trọng điểm. Triển khai thực hiện soi chiếu trước đối với hàng nhập khẩu và soi chiếu sau thông quan đối với hàng xuất khẩu tại một số cửa khẩu cảng biển, qua đó, đơn vị đã kịp thời ngăn chặn nhiều vụ buôn lậu, gian lận thương mại với thủ đoạn tinh vi, nhiều hàng hóa trong danh mục hàng cấm.

Tem hologram 3df

Cũng từ đầu năm đến nay, lực lượng QLTT thành phố đã xử lý hơn 54.000 trên tổng số gần 60.000 vụ vi phạm, thu về cho ngân sách hơn 329 tỷ đồng. Để tiếp tục ngăn chặn hàng lậu, hàng giả, hàng nhái, lực lượng QLTT thành phố tiếp tục thắt chặt mối quan hệ phối hợp với QLTT các địa phương lân cận.

Thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi và dịp Tết cũng là lúc cao điểm các đối tượng này hoạt động táo tợn hơn. Do vậy, công tác chống buôn lậu, hàng gian, hàng giả sẽ còn rất gian nan. Các ngành chức năng của thành phố đang tiếp tục triển khai nhiều kế hoạch thanh tra, kiểm tra thường xuyên, đột xuất nhằm từng bước đẩy lùi tình trạng kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu, hàng không có hóa đơn chứng từ... trên địa bàn thành phố để bảo vệ người tiêu dùng và các DN làm ăn chân chính trước xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Phương Vy

Sưu tầm bởi: Tân Hoa Mai